.jpg)
KILAVUZLAR VE DOĞRU SEÇİM: UYGULAMADA BAŞARI İÇİN PÜF NOKTALARI
- freze tek
- 15 Eyl
- 3 dakikada okunur
🔹 Giriş
Kılavuz açma, metal işleme dünyasında basit görünen ancak en çok hata yapılan operasyonlardan biridir. Yanlış kılavuz seçimi; takım kırılması, diş yüzeyinde pürüzler, ölçü hataları ve üretim duruşlarına yol açabilir. Kör deliklerde spiral kılavuz kullanılması, geçiş deliklerinde düz oluk tercih edilmesi veya yüksek üretim temposu için şekillendirme kılavuzlarının seçilmesi, işin kalitesini doğrudan etkiler.
Bu yazıda, malzemeye göre doğru kılavuz seçimi, kaplama ve malzeme alternatifleri, sık karşılaşılan sorunlar ve sahadan çözümler üzerine kapsamlı bir rehber bulacaksınız.
🔹 1) Makina ve El Kılavuzları – Temel Farklar - Kılavuzlar ve Doğru Seçim
Makina kılavuzları
Özel kılavuz makinelerinde yüksek hassasiyetle çalışmak üzere tasarlanmıştır.
Talaş tahliye özellikleri sayesinde diş yüzeyi kalitesi yüksektir.
Seri üretim için uygundur ve doğru tutucu ile uzun ömür sağlar.
El kılavuzları
Manuel kullanım için uygundur; genellikle üçlü set (başlatma – orta – bitirme) şeklindedir.
Küçük atölyeler ve bakım uygulamaları için idealdir.
Seri üretimde verim düşebilir, ancak düşük maliyet ve kolay kullanım avantajı vardır.
🔹 2) Kılavuz Tipleri – Spiral, Düz ve Şekillendirme
🌀 Spiral (helis) kılavuzlar
Kör deliklerde talaşı yukarı taşır, sıkışmayı önler.
Paslanmaz çelik gibi yapışkan malzemelerde avantajlıdır.
➖ Düz oluklu kılavuzlar
Talaşın aşağıya çıkmasına izin verir; geçiş delikleri için uygundur.
Basit yapısı sayesinde ekonomik ve uzun ömürlüdür.
🔧 Şekillendirme (roll) kılavuzlar
Talaş kaldırmadan malzemeyi şekillendirir.
Yüksek dayanım ve düzgün diş yüzeyi sağlar; seri üretim için uygundur.
Ön delik çapı hassasiyet gerektirir.
🔹 3) Malzemeye Göre Kılavuz Seçimi
Alüminyum ve yumuşak alaşımlar: Düz oluklu veya şekillendirme kılavuz. Şekillendirme kılavuz yüzey kalitesini artırır.
Çelik: Kobalt alaşımlı veya kaplamalı kılavuzlar. Uzun ömür ve düşük kırılma riski sağlar.
Paslanmaz çelik: Spiral ve kaplamalı kılavuz, talaş yapışmasını önler. Soğutma sıvısı şarttır.
Dökme demir: Düz oluklu veya şekillendirme kılavuz güvenli çalışır. Talaş kırılgan olduğu için talaş sıkışması riski düşüktür.
🔹 4) Sahadan Deneyimler (Gerçekçi Teknik Verilerle)
1️⃣ Paslanmaz çelikte spiral kılavuz kullanımı
M8 çaplı paslanmaz çelik delik, düz oluklu kılavuz ile açıldığında talaş sıkıştı ve takım kırıldı.
Spiral kılavuz ve uygun soğutma sıvısı ile işlem 50’den fazla parçada sorunsuz tamamlandı.
Devir: 370–380 rpm, İlerleme: 0,12 mm/diş
2️⃣ Yanlış ön delik çapı nedeniyle diş hatası
M10 şekillendirme kılavuz için ön delik çok küçük açıldı (8,2 mm); diş tam oturmadı ve ölçüm reddi oluştu.
Ön delik 8,5 mm’ye düzeltildi, hem diş mukavemeti hem de yüzey kalitesi hedef değerlere ulaştı.
3️⃣ Makina kılavuzu ile diş açma – M6 Alüminyum
Alüminyum parçada M6 çaplı delik, özel kılavuz makinesinde yaklaşık 370–380 rpm devir ve 0,12 mm/diş ilerleme ile açıldı.
Senkronize tutucu kullanımı, diş formunun toleranslara uygun olmasını sağladı. Tutucu kullanılmazsa hafif tolerans hataları görüldü.
4️⃣ Kaplama seçiminin etkisi
42CrMo4 çeliğinde kaplamasız HSS-E kılavuz 40 delik ile ömrünü tamamladı.
Aynı kılavuz TiAlN kaplamalı versiyonda 160 delik açtı; takım ömrü dört kat arttı.
🔹 5) Sık Karşılaşılan Sorunlar ve Çözümler
⚠️ Takım kırılması: Yanlış ön delik, hatalı ilerleme, uygunsuz kılavuz → Çözüm: Ön delik tablosuna göre çap, doğru ilerleme ve kılavuz seçimi.
⚠️ Talaş sıkışması: Kör delikte spiral kılavuz kullanılmaması → Çözüm: Spiral kılavuz, yeterli soğutma sıvısı.
⚠️ Kötü diş yüzeyi: Aşınmış kılavuz veya yanlış kesme parametreleri → Çözüm: Yeni takım, malzemeye uygun kaplama, doğru devir/ilerleme.
⚠️ Kısa takım ömrü: Yetersiz yağlama ve hatalı tutucu → Çözüm: Kaliteli yağlama ve uygun tutucu kullanımı.
🔹 6) Uygulamada Püf Noktaları
Kör delik → spiral, geçiş delikleri → düz oluklu kılavuz
Talaşsız şekillendirme → şekillendirme kılavuz
Ön delik çapını tabloya göre açın
Senkronize tutucu kullanın
Malzemeye uygun kaplama seçimi (TiN, TiAlN) takım ömrünü %30–%400 artırabilir
Düzenli takım kontrolü ile üretim duruşlarını önleyin
🔹 Sonuç
Kılavuzlar ve doğru seçimi, üretim kalitesi ve takım ömrü açısından kritik bir faktördür. Doğru tip, doğru çap ve malzemeye uygun kaplama ile hem üretim güvenliği sağlanır hem de fire önlenir.
Frezetek, geniş kılavuz portföyü ve teknik danışmanlık desteği ile sahada karşılaşılan sorunlara hızlı ve pratik çözümler sunar. Profesyonel kullanıcılar için, doğru kılavuz seçimi ve saha uygulamaları ile maksimum verim sağlanabilir.
Yorumlar